Joerg Baberowski "Stalin. Terror absolutny"

To nie jest kolejna książka, która w popularny i tzw. przystępny sposób pokazuje mechanizm budowania systemu totalitarnego i władzy absolutnej. Przygotujcie się natomiast na kawał solidnej historii opartej na wielu źródłach, pochodzących m.in. z dzienników, donosów, wspomnień, notatek i wielu nieznanych dotąd i nigdzie nieopublikowanych materiałów.

 

Niemiecki historyk Joerg Baberowski w zwięzły i analityczny sposób pokazuje drogę Józefa Stalina do władzy. Osią fabuły jest tu historia Rosji; Wielka Wojna Ojczyźniana, rewolucja październikowa, wojna domowa, walka o wpływy w obozie bolszewików. Tło polityczne, społeczne, gospodarcze jest przy tym bardzo wyraźnie zarysowane, co znakomicie uwydatnia swoisty paradoks i fenomen „robotniczej” ideologii.

 

Co do postaci Stalina i jego polityki opartej na strachu oraz bezwzględnym posłuszeństwie, autor od początku stawia jasną tezę. Nazywa sowieckiego dyktatora psychopatą, a całą jego działalność sprowadza do jednego słowa – terror. To właściwie jedyne narzędzie władzy Stalina – źródło jego niewzruszalnej pozycji, ale też chorobliwej satysfakcji i poczucia wyjątkowości. Jego ofiarami są wszyscy; wyimaginowani wrogowie, oddani przyjaciele, polityczni poplecznicy i oponenci. Ofiarami są jednostki i państwo będące areną masowych zbrodni; przypadkowych, bezsensownych, służących jedynie zaspokojeniu ambicji psychopatycznej jednostki.  

 

Obraz destrukcji państwa będącej wynikiem stalinowskich zbrodniczych działań jest szokujący. Ale Baberowski nie pisze nic, czego byśmy dotąd nie wiedzieli. Siłą jego przekazu jest natomiast rodzaj historycznego dystansu, zimnej analizy, które w bezwzględny sposób pokazują, jak wielkie spustoszenie może uczynić jeden chory umysł.

 

Joerg Baberowski „Stalin. Terror absolutny”, Prószyński i S-ka, 2014 r.